Lực lượng vũ trang nhà Hồ (1400 - 1407)

(Bqp.vn) - Quân đội nhà Hồ thực chất là Quân đội nhà Trần chuyển sang, đã được Hồ Quý Ly - người nắm hầu hết quyền hành nhà Trần 30 năm cuối của triều đại này - cải cách một cách mạnh mẽ. Cùng với những cải cách mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, Hồ Quý Ly rất chú trọng tăng cường khả năng phòng thủ đất nước, đẩy mạnh xây dựng quân đội để đề phòng sự xâm lăng của các đế chế phong kiến phương Bắc.

Quân đội nhà Hồ được tổ chức thành hai lực lượng: quân triều đình và hương quân. Hồ Quý Ly bãi bỏ quân của các vương hầu (lực lượng vũ trang địa phương) được tổ chức dưới thời nhà Tiền Lê, nhà Lý và nhà Trần.

Quân triều đình đóng ở kinh đô và các lộ trong cả nước. Được biên chế và tổ chức thành các đơn vị như quân, vệ, đội. Tùy theo tính chất và nhiệm vụ cụ thể, mỗi vệ biên chế gồm 16 đội; mỗi đội biên chế có 18 người. Nhưng các đơn vị trung quân thì được biên chế đến 20 đội, còn đại quân tới 30 đội.

Quân triều đình được tổ chức thàn hai lực lượng bộ binh và thủy binh như dưới thời nhà Trần song được chuyên hóa sâu hơn, đã đặt các chức chỉ huy chuyên hóa hai loại quân này, như thủy quân tướng và bộ quân tướng. Nhưng sự chuyển hóa này vẫn chưa đạt tới mức độ phân chia thành hai binh chủng rõ rệt. Nhìn chung Quân đội nhà Hồ vẫn là một quân đội hỗn hợp thủy - bộ, trong đó quân thủy ngoài chức năng tác chiến thủy - bộ còn làm nhiệm vụ cơ động cho quân triều đình bằng các đội thuyền binh.

Hương quân, còn gọi là Hương binh (bán vũ trang), đóng quân ở các làng xã, nhưng lực lượng này không được tổ chức chặt chẽ, triều đình chỉ định những người có chức sắc tại địa phương để trông coi.

Nhà Hồ thực hiện chế độ đăng ký nhân khẩu từ 2 tuổi trở lên và đăng ký dân đinh từ 15 - 60 tuổi trong cả nước. Lực lượng quân triều đình lúc cao điểm lên tới trên 200.000 người (1402).

Trang bị Quân đội nhà Hồ như thời Trần; riêng quân thủy được trang bị một số thuyền chiến lớn, trong đó có một số thuyền gắn súng thần cơ - một loại vũ khí đúc bằng đồng hoặc sắt, có nhiều cỡ, cỡ lớn để trên giá đỡ đặt trên hai bánh xe thuận tiện cho cơ động gọi là súng thần công, loại nhỏ mang vác vai hay trên giá gỗ gọi là súng hỏa mai; đạn của loại súng này hình cầu làm bằng đá, gang đúc hoặc đồng, nạp phía trên miệng súng, uy lực công phá lớn có khả năng xuyên phá và sát thương cao.

Quân đội nhà Hồ đã bị tan rã trước cuộc tiến công xâm lược nước ta của quân Minh năm 1407.

(Bách khoa tri thức Quốc phòng toàn dân)