(Bqp.vn) - Sau gần 08 năm (từ ngày 23/10/2017 đến nay) Ủy ban châu Âu (EC) đã áp dụng biện pháp cảnh báo đối với sản phẩm thủy sản khai thác của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường châu Âu (Thẻ vàng), ngoài việc gây thiệt hại về kinh tế còn làm ảnh hưởng sâu sắc đến vị thế của quốc gia, dân tộc trên trường quốc tế.
Thực hiện chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các ban, bộ, ngành Trung ương, UBND các tỉnh, thành phố có biển, trong đó có Bộ Quốc phòng đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), trọng tâm là ngăn chặn chấm dứt tình trạng tàu cá ngư dân ta đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; tuy nhiên, đến nay tình trạng trên vẫn diễn biến phức tạp.
Đại diện các bộ, ngành, địa phương và đơn vị Quân đội ký kết giao ước thi đua đợt thi đua cao điểm chống khai thác IUU, tháng 8/2025.
Để quyết tâm gỡ “Thẻ vàng” trong đợt thanh tra lần thứ 5 của EC, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 122/CĐ-TTg ngày 25/7/2025 về việc tăng cường công tác chống khai thác IUU và thực hiện ý kiến chỉ đạo của Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về IUU tổ chức phát động đợt thi đua cao điểm chống khai thác IUU với chủ đề “Nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, hiệp đồng, kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định”; trọng tâm là ngăn chặn kịp thời tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, góp phần cùng với các bộ, ngành, địa phương thực hiện quyết tâm gỡ “Thẻ vàng” của Chính phủ. Trong đó, nội dung, chỉ tiêu của đợt thi đua cao điểm gồm:
Làm tốt công tác quán triệt, giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm, ý chí quyết tâm thực hiện nhiệm vụ
Các cơ quan, đơn vị của Bộ Quốc phòng (Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Quân chủng Hải quân, Quân khu 3, 4, 5, 7, 9) và các cơ quan, đơn vị chức năng của Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND các tỉnh, thành phố ven biển quán triệt, thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư, Nghị quyết số 52/NQ-CP của Chính phủ, Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; xác định công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững kinh tế biển nói chung và ngành thủy sản; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, ưu tiên bố trí nguồn lực cho các cơ quan chức năng thực hiện hiệu lực, hiệu quả nhiệm vụ chống khai thác IUU, các khuyến nghị của EC. Thực hiện các biện pháp đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả, toàn diện bảo vệ tàu cá, ngư dân Việt Nam hoạt động hợp pháp trên các vùng biển giáp ranh giới với các nước; đồng thời kiên quyết ngăn chặn, xử lý nghiêm, triệt để tàu cá vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển, vi phạm vùng biển nước ngoài, vi phạm ngắt kết nối VMS khi hoạt động trên biển, các hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi vi phạm vùng biển nước ngoài.
UBND các tỉnh, thành phố ven biển chỉ đạo các cơ quan chức năng, UBND các xã, phường, đặc khu phối hợp chặt chẽ với các lực lượng của Bộ Quốc phòng (Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quân, Bộ đội địa phương) và các lực lượng chức năng của Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa bàn dân cư, các khu vực neo đậu, cảng cá, vùng nước ven bờ, trên biển, tập trung vào các đối tượng là chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân nhằm nâng cao nhận thức, chấp hành đúng chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, trọng tâm là Luật Thủy sản năm 2017, Nghị định 37/2024/NĐ-CP ngày 04/4/2024 của Chính phủ và Nghị định 26/2019/NĐ-CP ngày 08/3/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thuỷ sản, Nghị định 38/2024/NĐ-CP ngày 05/4/2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuỷ sản, Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng thẩm phán Toà án Nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thuỷ sản và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến IUU. Công khai 100% vụ việc vi phạm IUU bị xử lý pháp luật trên các phương tiện thông tin đại chúng để cảnh báo, răn đe. Làm tốt cồng tác tuyên truyền đấu tranh, phản bác các thông tin xuyên tạc, sai sự thật, các quan điểm thù địch gây ảnh hưởng đến nỗ lực khắc phục, gỡ “Thẻ vàng” của Việt Nam, tác động xấu tới quan hệ đối ngoại cũng như tới chiến lược phát triển ngành thủy sản nói riêng và kinh tế biển nói chung của Việt Nam.
Làm tốt công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý triệt để các vụ việc vi phạm IUU
Bộ đội Biên phòng chủ trì, cùng với Quân khu: 3, 4, 5, 7, 9; Cảnh sát biển Việt Nam, Quân chủng Hải quân chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thuộc quyền phối hợp chặt chẽ lực lượng chức năng của Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND các tỉnh, thành phố ven biển: Điều động, tập trung nguồn lực cho các đồn, trạm Biên phòng tuyến biển thực hiện tuần tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến; đảm bảo tàu cá xuất bến qua các đồn, trạm biên phòng tham gia hoạt động khai thác thuỷ sản phải có xác nhận rời cảng của cảng cá; tàu nhập bến qua các đồn, trạm Biên phòng phải được thông báo đến cảng cá, Công an xã, chính quyền cơ sở để kiểm soát, xử lý nếu không cập cảng bốc dỡ thủy sản khai thác theo quy định. Không để tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động, tập trung thực hiện các biện pháp quản lý tại các địa bàn trọng điểm có tàu cá, ngư dân vi phạm, đặc biệt là vùng Tây Nam Bộ. Tuyên truyền, hướng dẫn 100% chủ tàu cá, thuyền trưởng, ngư dân sử dụng chức năng khai báo thủ tục xuất nhập qua trạm kiểm soát Biên phòng trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (VneID). Tổ chức thực hiện tốt đợt cao điểm tuần tra, kiểm soát, xử lý các tàu cá “3 không” (không đăng ký, không giấy phép khác thác, không đăng kiểm) tham gia đánh bắt thủy sản trên biển tại các đảo, cửa sông, bãi ngang của các địa phương ven biển, đặc biệt ở các tỉnh phía Nam hoàn thành trước ngày 20/8/2025.
Cảnh sát biển Việt Nam chủ trì, cùng với Quân chủng Hải quân, Bộ đội Biên phòng, Quân khu: 3, 4, 5, 7, 9 phối hợp chặt chẽ lực lượng chức năng của Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND các tỉnh, thành phố ven biển: Duy trì và tăng cường lực lượng tàu tuần tra, kiểm soát tại vùng biển giáp ranh với các nước Thái Lan, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a… theo dõi, giám sát chặt chẽ 100% tàu cá Việt Nam hoạt động tại khu vực biển giáp ranh; chủ động triển khai các biện pháp bảo vệ, hướng dẫn ngư dân hoạt động đúng quy định; kịp thời ngăn chặn, xử lý triệt để 100% vụ việc tàu cá Việt Nam vượt ranh giới hoạt động vi phạm ở vùng biển nước ngoài; vi phạm ngắt kết nối VMS khi hoạt động trên biển, các hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi vi phạm vùng biển nước ngoài. Tập trung điều tra, xác minh, xử lý triệt để các trường hợp chủ tàu, thuyền trường vi phạm các hành vi nghiệm trọng khai thác IUU theo quy định pháp luật đã phát hiện từ đầu năm 2024 đến nay và cập nhật kết quả xử phạt lên cơ sở dữ liệu xử phạt hành chính ngành thủy sản.
UBND các tỉnh, thành phố ven biển chỉ đạo cơ quan, đơn vị chức năng phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường… tổ chức thực hiện tốt công tác kiểm tra, kiểm soát; tuyên truyền, giáo dục chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân; công khai các vụ việc vi phạm pháp luật về IUU. Củng cố hồ sơ, xử phạt vi phạm hành chính toàn bộ các trường hợp tàu cá đăng ký trên địa bàn vi phạm hành vi khai thác IUU nghiêm trọng từ năm 2024 đến nay; xử lý hình sự nếu có dấu hiệu vi phạm theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; chủ động thông báo kết quả cho các đơn vị chức năng của Bộ Quốc phòng (Các Quân khu ven biển, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển Việt Nam, Quân chủng Hải quân) và Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về IUU để phối hợp theo dõi, xử lý trước ngày 30/8/2025.
Thực hiện tốt công tác phối hợp, hiệp đồng, trao đổi thông tin giữa các lực lượng chức năng thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU
Tổ chức, duy trì nghiêm hệ thống trực, hệ thống Sở Chỉ huy của các lực lượng ở các cấp, các Trung tâm Giám sát nghề cá các địa phương; tăng cường hiệp đồng, trao đổi, phối kiểm thông tin tình hình liên quan đến tàu cá ngư dân, tình hình các vụ việc vi phạm IUU giữa các lực lượng chức năng của Bộ Quốc phòng (Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển Việt Nam, Quân chủng Hải quân, các Quân khu ven biển); giữa các lực lượng chức năng của Bộ Quốc phòng với lực lượng chức năng của Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cơ quan chức năng và chính quyền địa phương các tỉnh, thành phố ven biển. Phối hợp theo dõi, giám sát 100% tàu cá hoạt động; kịp thời thông báo, trao đổi thông tin, tình hình, đặc biệt là các tàu cá hoạt động tại vùng biển giáp ranh với các nước Thái Lan, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục, tuyên truyền; tuần tra, kiểm soát ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm IUU và công tác điều tra, xác minh, đấu tranh, truy tố, xét xử, bóc gỡ các đường dây, đối tượng môi giới, tổ chức đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam ra vùng biển nước ngoài khai thác thủy sản trái phép; các đối tượng nhận, gửi thiết bị giám sát hành trình; tàu cá “3 không”, khai thác không đúng vùng, tàu cá cố tình ngắt kết nối VMS; kịp thời cập nhật số liệu xử lý vi phạm hành chính lên hệ thống dữ liệu xử lử phạt vi phạm hành chính ngành thủy sản.
Đẩy mạnh công tác đối ngoại trong xử lý các vụ việc tàu cá Việt Nam bị lực lượng chức năng nước ngoài truy đuổi, kiểm soát, bắt giữ
Chủ động tăng cường hợp tác, giao thiệp, phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng các nước, nhất là với Thái Lan, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a, Cam-pu-chia thông qua các hoạt động hợp tác đối ngoại, diễn đàn song phương, đa phương và các kênh liên lạc, đường dây nóng để kịp thời trao đổi, cung cấp tình hình, giải quyết các vụ việc tàu cá Việt Nam bị lực lượng chức năng của nước ngoài truy đuổi, kiểm soát, bắt giữ, đề nghị đối xử nhân đạo với ngư dân ta; kiên quyết bảo vệ tàu cá, ngư dân Việt Nam không để lực lượng chức năng nước ngoài truy đuổi, kiểm soát, bắt giữ xử lý trong vùng biển được phép hoạt động theo quy định của pháp luật; sẵn sàng lực lượng, phương tiện phối hợp với lực lượng chức năng các nước tổ chức các hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát duy trì an ninh trên vùng biển giáp ranh và phối hợp tìm kiếm cứu nạn theo các thỏa thuận, quy chế phối hợp đã ký kết; kịp thời cung cấp thông tin cho cơ quan chức năng ngoại giao để phục vụ công tác đấu tranh ngoại giao, pháp lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của ngư dân, bảo trợ công dân.
Làm tốt công tác bảo đảm, an toàn tuyệt đối trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên biển
Làm tốt công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho các lực lượng, phương tiện thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; chuẩn bị tốt lượng dự trữ vật tư, trang bị kỹ thuật, xăng dầu và có phương án để sẵn sàng sửa chữa, thay thế, bổ sung cho tàu, xuồng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Quá trình thực hiện nhiệm vụ các lực lượng cần quán triệt, thực hiện nghiêm các quy định về an toàn cho người, phương tiện, tàu thuyền, không để xảy ra các vụ việc mất an toàn.
Thời gian diễn ra thi đua, từ ngày 12/8 - 02/9/2025. Căn cứ nội dung, chỉ tiêu thi đua, từng cơ quan, đơn vị tổ chức phổ biển, quán triệt và cụ thể hóa nội dung, chỉ tiêu thi đua sát với đặc điểm tình hình, chức năng, nhiệm vụ; tổ chức thực hiện có hiệu quả các nội dung đã tham gia ký kết. Trước ngày 25/8/2025, các đơn vị của Bộ Quốc phòng (Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển Việt Nam, Quân chủng Hải quân, Quân khu: 3, 4, 5, 7, 9) tổng hợp kết quả thực hiện, báo cáo Ban Chỉ đạo của Bộ Quốc phòng về IUU để tổng hợp, báo cáo Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU trước ngày 30/8/2025.
Để triển khai tổ chức thực hiện tốt các nội dung, chỉ tiêu thi đua cần tập trung làm tốt một số nội dung sau: Đề cao trách nhiệm của cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp và Ban Chỉ đạo về IUU của của các cấp bộ, ngành, địa phương trong việc kiểm tra, đôn đốc tổ chức thực hiện đợt thi đua; phát hiện, biểu dương kịp thời những việc làm tốt, các tập thể, cá nhân tiêu biểu, gương người tốt, việc tốt, kịp thời nhân rộng các điển hình tiên tiến trong đợt thi đua cao điểm; đồng thời phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục kịp thời khâu yếu, mặt yếu. Phát huy dân chủ, động viên sức sáng tạo, tinh thần trách nhiệm, quyết tâm của cán bộ, nhân viên, chiến sĩ, các tổ chức quần chúng để triển khai thực hiện có hiệu quả đợt thi đua cao điểm chống khai thác IUU thiết thực, hiệu quả.
Thông qua đợt thi đua cao điểm này, Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về IUU kêu gọi toàn thể các cơ quan, đơn vị Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND các tỉnh, thành phố ven biển nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, hiệp đồng, thực hiện thắng lợi các nội dung, chỉ tiêu của đợt thi đua cao điểm đã đề ra; ngăn chặn có hiệu quả, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, xử lý triệt để các hành vi vi phạm khai thác IUU.
